به گزارش ایسنا، این مجسمه برنزی که 4.5 متر ارتفاع داشته و به همت اتاق بازرگانی گیلان ساخته شده روز پنج شنبه - 14 مرداد - در مراسمی با حضور محمدعلی نجفی و الکساندر ژیلکین، استانداران گیلان و آستراخان، محمدی سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در آستراخان، تیزهوش تابان، نایب رئیس اتاق ایران و روسیه و رئیس اتاق بازرگانی،صنایع،معادن و کشاورزی گیلان و جمعی از ایرانیان مقیم روسیه در پارک دانشجویی روبروی دانشگاه دولتی آستراخان رونمایی شد..
به استناد مطالب منتشر شده در پایگاه اطلاع رسانی استانداری آستراخان، این استان تنها جایی در روسیه است که مجسمه این شخصیت برجسته علم و فرهنگ ایرانی در آن نصب شده است.
استاندار گیلان در مراسم رونمایی از این مجمسه با اشاره اینکه همواره «اشتراکات فرهنگی» به عنوان یکی از مهم‌ترین پل‌های ارتباطی ملّت‌ها و دولت‌ها عمل کرده است گفت: در راستای تحکیم و توسعه تعاملات منطقه‌ای کشورهای حاشیه دریای خرز به عنوان «دریای صلح و دوستی» هر کدام کشورهای آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان نماد ملی کشور خود را در شهر آستراخان ساخته و نصب کرده‌اند بدین منظور، با هماهنگی طرف روسی «مجسمه حکیم عمر خیام» به عنوان نماد ملی جمهوری اسلامی ایران در آستراخان نصب شد.
نجفی با بیان اینکه گیلان در ارتباط با استان‌های جنوبی روسیه نقش محوری دارد از این‌رو به نمایندگی از کشورمان ساخت این مجسمه را برعهده گرفت گفت:امروز برای نصب مجسمه «حکیم عمر خیام» گرد هم آمده‌ایم که فقط یک شاعر نبود. خیام در علم ریاضی و نجوم و اخترشناسی از خیامِ رباعی سرا هیچ کم ندارد. خیام در ادبیات فارسی نماد «تعقل»، «تفکر»، «آزادگی» و «نشاط» بوده است.
وی در پایان اظهار امیدواری کرد:این نمادفرهنگی از کشورمان در خاک کشور بزرگ و دوست روسیه باعث تقویت همکاری‌ها، نزدیکی بیش از پیش مردم دو کشور و گسترش مناسبات و تعاملات در تمامی عرصه‌های اقتصادی، علمی، سیاسی و فرهنگی باشد.
استاندار آستراخان در این مراسم ضمن خوش آمدگویی به استاندار گیلان و قدردانی از زحمات وی و اتاق بازرگانی به پاس ساخت و هدیه مجسمه عمر خیام به مردم آستراخان گفت: نصب یادبود شخصیت بزرگ ایرانی همچون خیام نشان از فرهنگ غنی ایرانی و احترام به عقاید ملل مختلف است.
الکساندر ژیلکین عمر خیام را شاعر، فیلسوف و دانشمند برجسته و پرآوازه ی ایرانی توصیف کرد و افزود: ما در گفته های خود از مفاهیم فیلسوفانه ی عمرخیام استفاده می کنیم.
در پایان این مراسم به دلیل نقش سازنده ی دکتر نجفی در گسترش روابط دو استان، نشان دولتی آستراخان به استاندار گیلان اهداء شد.
حکیم ابوالفتح غیاث الدین عمر بن ابراهیم نیشابوری معروف به خیام یا خیامی از ریاضیدانان، منجمان، پزشکان، حکما، فلاسفه، مفسران و شاعران نام آور ایرانی در قرن پنجم و ششم هجری است.
انتشار اولین ترجمه شاعرانه روسی خیام به سال ۱۸۹۱ میلادی باز می گردد .در عرصه رسانه های تصویری، سینماگران روسیه در سال ۲۰۱۱ با ساخت مجموعه ای تلویزیونی از زندگی عمر خیام، سعی در تصویر کشیدن زندگی این شاعر و دانشمند ایرانی کردند.
